Τι είναι η στεφανιαία νόσος;
Οι στεφανιαίες αρτηρίες είναι οι αρτηρίες που αιματώνουν τον καρδιακό μυ και τον τροφοδοτούν με τα απαραίτητα συστατικά για τη λειτουργία του. Ο όρος «στεφανιαία νόσος» χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη στένωση αυτών των αρτηριών, η οποία προκαλείται από τη συσσώρευση αθηρωματικού υλικού στον αυλό τους. Εξαιτίας της στενώσεως, ο καρδιακός μυς δεν τροφοδοτείται επαρκώς με αίμα –ιδιαίτερα σε καταστάσεις που αυτός έχει αυξημένες ανάγκες- και έτσι προκαλείται η «μυοκαρδιακή ισχαιμία».
Η στεφανιαία νόσος οφείλεται στην ανάπτυξη αθηρωματικής πλάκας στο εσωτερικό των τοιχωμάτων των αρτηριών της καρδιάς. Η αθηρωματική πλάκα σχηματίζεται από τη χοληστερίνη, που κυκλοφορεί στο αίμα, καθώς και από υλικό που προέρχεται από το τοίχωμα της αρτηρίας.
Μορφές στεφανιαιας νόσου:
● Ασυμπτωματική στεφανιαία νόσος, επάγοντας όμως ισχαιμία του μυοκαρδίου
● Σταθερή στηθάγχη. Είναι η εμφάνιση του στηθαγχικού πόνου είτε κατά τη διάρκεια σωματικής δραστηριότητας είτε κατά τη διάρκεια έντονου συναισθηματικού stress.
● Ασταθής στηθάγχη. Ο στηθαγχικός πόνος εμφανίζεται ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη κάποιου εκλυτικού παράγοντα όπως η σωματική άσκηση, δηλαδή, ακόμη και σε κατάσταση ηρεμίας ή κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ο πόνος μπορεί να είναι εντονότερος από εκείνον της σταθερής στηθάγχης Αποτελεί μια πιο επικίνδυνη μορφή στεφανιαίας νόσου, γι' αυτό και έχει χαρακτηριστεί προεμφραγματική στηθάγχη.
Οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Είναι η νέκρωση μιας περιοχής του καρδιακού μυός και εκδηλώνεται με τυπική στηθάγχη, η οποία όμως είναι παρατεταμένης.
● Αιφνίδιος καρδιακός θάνατος. Αποτελεί την πλέον δραματική εκδήλωση από όλο το κλινικό φάσμα της στεφανιαίας νόσου. Η στεφανιαία νόσος και οι επιπλοκές της ευθύνονται για το 80% περίπου των αιφνιδίων καρδιακών θανάτων.
Πως γίνεται η διάγνωση;
Για την ορθή και διάγνωση της στεφανιαίας νόσου έχει μεγάλη αξία η καλή λήψη του.
ιστορικού με αξιολόγηση των συμπτωμάτων του ασθενούς και παράλληλη συνεκτίμηση.
των παραγόντων κινδύνου. Σημαντικό ρόλο έχει σαφώς η κλινική εξέταση και το καρδιογράφημα.
Οι εργαστηριακές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της στεφανιαίας νόσου είναι η δοκιμασία κοπώσεως, το δυναμικό υπερηχογράφημα καρδιάς (stress echo),το σπινθηρογράφημα του μυοκαρδίου, η αξονική τομόγραφια καρδίας και η επεμβατική στεφανιογραφία (καθετηριασμός). Η επιλόγη της εργαστηριακής μεθόδου γίνεται ανάλογα με το προφίλ του κάθε ασθένη (ηλικία, φύλο, ύπαρξη παραγόντων κινδύνου.
Παράγοντες κινδύνου
Πολλοί παράγοντες κινδύνου έχουν ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου. Αυτοί είναι δυνατό να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τροποποιήσιμοι και μη τροποποιήσιμοι.
Τροποποιήσιμοι:Αρτηριακη υπέρταση, υψηλη χοληστερόλη, σακχαρώδης διάβητης, κάπνισμα, παχυσαρκία, περιορισμένη φυσική δραστηριότητα, προσωπικότητα τύπου Α (καθημερινό άγχος, ψυχική ένταση)
Μη τροποποιήσιμοι: Ηλικία, οικογενειακό ιστορικό πρώιμης στεφανιαίας νόσου (<55 ετών για άνδρες και <65 γυναίκες)
Όσο περισσότεροι παράγοντες υπάρχουν συσσωρευμένοι τόσο πολλαπλασιαστικά μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου ή εμφράγματος μυοκαρδίου.
Θεραπεία:
Πρωτίστως έχει σημασία να προλάβουμε την εμφάνιση στεφανιαίας νόσου. Καλή διατροφή, άσκηση, μειωμένη πρόσληψη άλατος, τηγανητών και λιπαρών τροφών, αποφυγή έναρξης καπνίσματος και μια σειρά μέτρων καθημερινής φροντίδας υγείας , σώματος και πνεύματος εμποδίζουν ή καθυστερούν σημαντικά την εμφάνιση παραγόντων κινδύνου και επομένως και στεφανιαίας νόσου. Εφόσον εμφανιστούν παράγοντες κινδύνου έχει μεγάλη σημασία η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή τους (καλή ρύθμιση του διαβήτη, της υπερτάσεως, της αυξημένης χοληστερίνης, διακοπή του καπνίσματος κ.α.).Από εκεί και πέρα υπάρχουν διάφορα φάρμακα τόσο για τη μείωση ή την ανακούφιση των στηθαγχικών κρίσεων όσο και για την μείωση του κινδύνου για κάποιο έμφραγμα μυοκαρδίου.
Εφόσον με τη στεφανιογραφία διαγνωσθεί σοβαρή στεφανιαία νόσος (σημαντικές στενώσεις άνω του 70%) , εκτός της φαρμακευτικής αγωγής , συνήθως γίνεται και παρέμβαση είτε με επιτόπου τοποθέτηση stent στο σημείο της βλάβης (κατά τη διάρκεια της στεφανιογραφίας), είτε με καρδιοχειρουργική επέμβαση (By-pass).